یادداشت

دریای خزر (یا همان کاسپین) موضوعی بسیار پیچیده و حساس در حقوق بین‌الملل و روابط منطقه‌ای است 🌊.

🗺 وضعیت مالکیت

• دریای خزر میان پنج کشور ساحلی قرار دارد: ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان.
• تا سال‌ها این دریا بر اساس قراردادهای قدیمی میان ایران و شوروی سابق مدیریت می‌شد.
• پس از فروپاشی شوروی، کشورهای جدید ساحلی (آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان) وارد معادلات شدند و بحث تقسیم و مالکیت پیچیده‌تر شد.

⚖️ توافقات حقوقی

• در سال ۲۰۱۸، کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر میان پنج کشور امضا شد.
• طبق این توافق، خزر نه «دریا» به معنای حقوقی کلاسیک و نه «دریاچه» صرف محسوب می‌شود؛ بلکه یک پهنه آبی منحصر به فرد با رژیم حقوقی خاص است.
• منابع زیر بستر (نفت و گاز) میان کشورها بر اساس توافق‌های دوجانبه و چندجانبه تقسیم می‌شوند.
• سطح آب و استفاده‌های عمومی (کشتیرانی، محیط زیست) به صورت مشترک مدیریت می‌شود.

💰 آیا می‌توان فروخت؟

• خود دریا به عنوان یک پهنه طبیعی قابل فروش نیست؛ هیچ کشوری نمی‌تواند بگوید «دریا را فروختم».
• آنچه قابل واگذاری یا معامله است، امتیاز بهره‌برداری از منابع (مثل نفت، گاز، ماهیگیری) در بخش‌های مشخصی از دریا یا زیر بستر آن است.
• بنابراین، کشورها می‌توانند قراردادهای اقتصادی برای استخراج یا بهره‌برداری منعقد کنند، اما مالکیت کلی دریا مشترک است و فروش آن امکان‌پذیر نیست.

✨ جمع‌بندی

دریای خزر متعلق به همه کشورهای ساحلی است و هیچ کشوری نمی‌تواند آن را بفروشد. تنها منابع و امتیازات بهره‌برداری در بخش‌های توافق‌شده قابل واگذاری یا معامله هستند.

دوست دارید من یک نقشه ساده و توضیح تصویری از تقسیم خزر میان کشورها برایتان آماده کنم تا موضوع روشن‌تر شود؟